بررسی اثر اندازه دولت بر تجارت درون صنعت کشور های در حال توسعه منتخب با تاکید بر ایران

تجارت بین الملل به دلیل اهمیت روز افزون وابستگی متقابل میان کشورها و نقش عمده ای که روابط تجاری در رشد و توسعه اقتصادی ایفا می کند، از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. در اواخر دهه 1970 میلادی تلاش های زیادی جهت رفع کاستی های نظری در تئوری های مرسوم تجارت و ارائه توضیحات مناسب و تکمیلی برای مشاهدات تجربی تجارت بین الملل صورت گرفت که پدیده تجارت درون صنعت حاصل آن می باشد. تجارت درون صنعت به معنای صادرات و واردات همزمان گروه کالاهای مشابه در یک صنعت خاص می باشد. این نوع تجارت بیشتر در بین کالاهای جانشین نزدیک در کشورهای مختلف صورت می گیرد. در حال حاضر تجارت درون صنعت حدود 25 درصد از حجم تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است. بنابراین با در نظر گرفتن جایگاه مهم تجارت خارجی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها، شناخت پتانسیل های تجاری و بررسی عوامل موثر بر این نوع از تجارت خارجی در کشور، از اهمیت برخوردار است. در تحقیق حاضر، تاثیر اندازه دولت به همراه سایر عوامل مهم تاثیر گذار بر تجارت درون صنعت کشور های در حال توسعه منتخب ( شامل ایران)، طی دوره زمانی 1379- 1385، مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، میزان تجارت درون صنعت با استفاده از شاخص گروبل و لوید موزون در سطح تجمیع 6 رقم نظام هماهنگ ( hs)، اندازه گیری شده است. همچنین، شاخص مربوط به اندازه دولت از بنیاد هریتیج استخراج گردیده است. برای آزمون اثر اندازه دولت بر تجارت درون صنعت کشورهای در حال توسعه منتخب، دو مدل در نظر گرفته شده است. در مدل اول، اثر اندازه دولت بر تجارت درون صنعت در قالب یک الگوی خطی به صورت پانل برآورد می گردد که تاثیر منفی و معنادار اندازه دولت بر تجارت درون صنعت کشورهای مورد مطالعه مورد تائید قرار می گیرد. در مدل دوم، تاثیر اندازه دولت بر تجارت درون صنعت در چارچوب الگوی لجستیک مورد آزمون قرار می گیرد. بر اساس نتایج این مدل نیز، اندازه دولت بر تجارت درون صنعت کشورهای مورد مطالعه اثر منفی و معناداری دارد.